Đại Từ Trong Tiếng Việt: Khái Niệm
--- Bài mới hơn ---
Đại từ trong tiếng việt là gì?
Đại từ trong tiếng việt được nghe biết đó là những từ dùng làm xưng hô hay dùng làm thay thế danh từ, động từ, tính từ hoặc cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ trong câu, tránh tái diễn các từ ngữ nhiều lần.
Chức năng của đại từ trong tiếng việt là gì? – Đại từ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ hoặc phụ ngữ của danh từ, động từ, tính từ
Phân loại đại từ trong tiếng việt
Về cơ bản, đại từ trong tiếng việt được chia làm 3 loại:
- Đại từ nhân xưng: Còn được gọi là đại từ chỉ ngôi. Đại từ nhân xưng được sử dụng thay thế danh từ, chỉ mình hoặc người khác khi giao tiếp. Đại từ nhân xưng được thể hiện ở 3 ngôi là ngôi thứ nhất dùng làm chỉ người nói, ngôi thứ hai được dùng làm chỉ người nghe và ngôi thứ 3 là người được ngôi thứ nhất và ngôi thứ hai nói tới.
- Đại từ dùng làm hỏi: Ai? Bao nhiêu? nào?..
- Đại từ dùng làm thay thế từ ngữ đã dùng: Vậy, thế,…
Bên cạnh các đại từ xưng hô phổ biến, thì tiếng việt còn sử dụng nhiều danh từ làm đại từ xưng hô (gọi là đại từ chỉ ngôi lâm thời), gồm có: đại từ chỉ quan hệ gia đình, đại từ chỉ chức vụ nghề nghiệp.
- Đại từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: Ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, cháu,… Nguyên tắc để sử dụng các danh – đại từ này là dựa vào vị thế của tương đối nhiều vai giao tiếp. Người đóng vai giao tiếp có quan hệ ra làm sao thì sử dụng danh từ chỉ ngôi như vậy. Ví dụ, người giao tiếp là bà và cháu (có thể là bà – cháu theo quan hệ gia đình, hoặc bà – cháu theo nghĩa mở rộng) thì nên sử dụng đại từ “bà” và “cháu”. Như vậy, các danh – đại từ chỉ ngôi có thể được sử dụng trong gia đình hoặc dùng làm xưng hô trong xã hội.
- Đại từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt quan trọng: Bộ trưởng liên nghành, thứ trưởng, bộ trưởng liên nghành, bác bỏ sĩ, y tá, luật sư, giáo viên…
Đại từ để trỏ gồm có:
Cách xác định việc dùng đại từ: Để biết khi nào một danh – đại từ chỉ quan hệ gia đình, chỉ chức vụ nghề nghiệp, được sử dụng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào được dùng làm xưng hô, thì nên dựa vào hoàn cảnh sử dụng. Ví dụ:
Đại từ để hỏi gồm có:
- Bà của em rất tốt bụng (“Bà” – chỉ quan hệ gia đình)
- Bà Tư nấu ăn rất ngon (“Bà” là danh từ chỉ đơn vị)
- Cháu chào bà ạ (“bà” là danh từ được dùng làm xưng hô)
Theo sách giáo khoa lớp 7, đại từ được chia làm 2 loại: đại từ để trỏ và đại từ để hỏi
- Đại từ để trỏ người và sự vật: Tôi, tao, tớ, mày, chúng mày, chúng tôi, tất cả chúng ta, nó, hắn, bọn hắn, chúng nó, họ…
- Đại từ để trỏ số lượng: Bấy, bấy nhiêu…
- Đại từ chỉ hoạt động, tính chất sự việc: Vậy, thế…
- Đại từ để hỏi về người và sự vật: Ai, gì,..
- Đại từ để hỏi về số lượng: Mấy, bao nhiêu,…
Đại từ hỏi về hoạt động, tính chất, sự việc: Sao, thế nào,…
Khái niệm về đại từ trong tiếng việt
Câu 1:
Luyện tập về đại từ Tiếng việt
Giải bài tập sách giáo khoa lớp 7
- Sắp xếp đại từ trỏ người, trỏ vật theo bảng:
Gợi ý: Đại từ trong câu đầu tiên là ngôi thứ nhất, từ “mình” trong câu này tương tự như “tôi, tớ”. Từ “mình” trong câu ca dao là ngôi thứ hai, tương tự như “bạn”, “mày”.
Câu 2: Ví dụ:
Câu 4:
- Mẹ đi đi làm việc về chưa nào?
- Bác bỏ dẫn em đi chơi.
- Ông của em rất là hiền.
- Con mời bố uống nước.
- Bà kể chuyện rất hay.
Câu 3: Đặt câu với những từ ai, sao, bao nhiêu để trỏ chung
- Ai cũng vui mừng vì chiến thắng của đội tuyển Việt Nam.
- Sao con không ăn cơm?
- Sau bao nhiêu năm xa cách, chúng tôi đã hội ngộ nhau.
Từ ngữ Việt Nam rất phong phú, trong nhiều hoàn cảnh khác nhau thì nó lại mang nghĩa khác nhau, cần cân nhắc theo từng hoàn cảnh, đối tượng người dùng giao tiếp để lựa chọn đại từ phù hợp. Khi đối chiếu với các bạn cùng tuổi, cùng lớp nên dùng: tôi – cậu, tớ – cậu, mình – bạn hoặc xưng tên. Ví dụ:
- Tớ có món quà muốn tặng cho cậu.
Khi đối chiếu với những hiện tượng kỳ lạ thiếu lịch sự thì em cần góp ý nhẹ nhàng với bạn, tránh những lời nói nặng nề khiến bạn tự ái. Đồng thời, đề xuất với giáo viên chủ nhiệm, đoàn, đội tổ chức các trào lưu rèn luyện văn hóa truyền thống, nói lời hay thao tác làm việc tốt,…
Câu 5: So sánh sự khác nhau về số lượng và ý nghĩa biểu cảm của đại từ xưng hô trong tiếng việt và ngoại ngữ (tiếng Anh)
Số lượng: từ xưng hô trong tiếng Việt phong phú hơn trong tiếng Anh. Trong tiếng anh đại từ ngôi thứ hai chỉ dùng “you”, trong lúc tiếng Việt lại dùng rất nhiều tư như anh, chị, bạn, dì, cô,…
Ý nghĩa biểu cảm: Có mức giá trị biểu cảm cao, tùy vào từng hoàn cảnh và sắc thái
Bài tập mở rộng về đại từ trong tiếng việt
Câu 1: Xác định chức năng của đại từ “tôi” trong những câu sau đây:
- a) Tôi rất chăm chỉ chỉ đến trường
- b) Người nhỏ nhất trong nhà là tôi
- c) Bố mẹ tôi rất thích đi du lịch
- d) Bạn ấy rất thích tôi
Gợi ý:
Câu 2: Tìm đại từ trong các câu sau:
- a) Con chó hiện nay đang bị ốm, trông nó thật là đáng thương
- b) Lan và Hoa là chị em sinh đôi, họ giống nhau như hai giọt nước
- c) Nam ơi! Cậu đi đâu vậy?
Gợi ý:
- a) Đại từ “nó” thay thế cho từ “con chó”
- b) Đại từ “họ” thay thế cho từ “Lan và Hoa”
- c) Đại từ “cậu” thay thế cho từ “Nam”
Câu 3: Cho những câu:
- a) Lan học rất giỏi, Lan là niềm tự hào của tất cả lớp
- b) Con mèo có bộ lông màu đen, trông con mèo rất dễ thương
- c) Đám bạn tôi rất hiền hòa, ở cạnh đám bạn tôi thấy rất vui
- d) – Nhà cậu ở đâu?
- Tớ ở TP.Hà Nội, nhà cậu ở đâu?
- Tớ cũng ở TP.Hà Nội
Gợi ý:
- a) Lan học rất giỏi, cậu ấy là niềm tự hào của tất cả lớp
- b) Con mèo có bộ lông màu đen, trông nó rất đẹp
- c) Đám bạn tôi rất hiền hòa, ở cạnh họ tôi thấy rất vui
- d) – Nhà cậu ở đâu?
- Tớ ở TP.Hà Nội, cậu thì sao?
- Tớ cũng thế
Xem rõ ràng qua bài giảng tại chỗ này:
- Biện pháp tu từ là gì? Những biện pháp tu từ thường gặp
- Nói quá là gì? Biện pháp nói quá có tác dụng gì? Ngữ Văn 8
- Văn biểu cảm là gì? Đặc điểm, Ví dụ, Các bước, Cách làm văn biểu cảm
--- Bài cũ hơn ---